De meerwaarde van het paard

Bij Het Helpend Hoefje is bewust gekozen voor de inzet van paarden in de begeleiding. Paarden hebben natuurlijke eigenschappen die van grote meerwaarde kunnen zijn in het aanleren/verbeteren van diverse vaardigheden op zowel sociaal-emotioneel als motorisch gebied. 

In diverse onderzoeken is aangetoond dat de aanmaak van het hormoon oxytocine stijgt wanneer paarden ingezet worden in de therapie. Oxytocine wordt ook wel het 'feel-good' hormoon genoemd. Dit hormoon vormt een belangrijk onderdeel van gevoelens van vertrouwen en verbondenheid. Oxytocine vermindert tevens de aanmaak van het stresshormoon cortisol. Oxytocine stelt ons in staat ons veilig te voelen en als we ons veilig voelen, zijn we in staat om nieuwe vaardigheden aan te leren!

Paarden zijn prooidieren, kuddedieren en vluchtdieren. Dit houdt in dat ze altijd alert moeten zijn op mogelijk gevaar. Paarden houden daarom altijd elkaar en de omgeving goed in de gaten. Iedere spierspanning nemen ze waar. De spierspanning bij het ene paard kan het andere paard 'wakker schudden' dat er iets aan de hand is. Paarden zijn zelfs in staat om de hartslag waar te nemen. Hoe ze dit doen, weten wij niet. Maar dàt ze dit doen, is aangetoond in een onderzoek waarbij zowel paarden als mensen een hartslagmeter om kregen. Op het moment dat bij de mensen de hartslag laag was, hadden de paarden ook een lage hartslag. De mensen kregen een stof geïnjecteerd waarbij de hartslag in korte tijd omhoog schoot. Bij de paarden, die deze stof niet ingespoten hadden gekregen, schoot de hartslag óók onmiddellijk omhoog. 

Een paard kun je dus niet voor de gek houden. Wanneer een kind aangeeft niet bang te zijn en zich stoer voordoet, maar het stiekem wel bang is, zal hij hierop een reactie van het paard gaan krijgen. Het paard kan bijvoorbeeld weigeren iets te doen, weglopen of nerveus worden. Dit is natuurlijk gedrag van het paard op de situatie. Het kind laat ander gedrag zien dan dat zijn lichaamstaal uitstraalt. Dit betekent voor het paard onduidelijkheid en een onveilige situatie. Wanneer het kind leert toe te geven aan zijn angst waardoor het gedrag overeenkomt met de lichaamstaal is er ook een directe reactie waarneembaar bij het paard. Dit heeft niets te maken met bovenzinnelijke waarneming, maar is puur natuurlijk gedrag om te kunnen overleven. Voor kinderen kan dit een belangrijk leermoment zijn als ze hun gedrag overeenkomt met hun gevoel. We noemen dit congruent gedrag.


Daarnaast is het een groot voordeel dat er op paarden gereden kan worden. Door op het paard te zitten/te liggen kunnen kinderen de lichaamswarmte en de ademhaling van het paard ervaren. De lichaamswarmte van het paard zorgt ervoor dat de spieren van het kind kunnen ontspannen. Kinderen met bijvoorbeeld spasme, hebben hier nooit last van als ze op een paard zitten! Kinderen kunnen tevens leren rustig te worden door ademhalingsoefeningen met het paard te doen. 

Wanneer het paard beweegt, komt er een driedimensionale beweging op gang wat een positieve uitwerking heeft op het lichaam en de motoriek. Kinderen krijgen een beter lichaamsbesef, een beter evenwicht en worden soepeler wanneer ze oefeningen doen op het paard. 
Kinderen die veel in hun rugzakje hebben, kunnen het als een opluchting ervaren om eens 'letterlijk' gedragen te worden. Wanneer er bijvoorbeeld sprake is van depressie, kan het helpen om eens letterlijk in beweging gebracht te worden door een paard.

Kinderen met hechtingsproblematiek die als baby niet of weinig gewiegd zijn, kunnen dit (met behulp van een passende techniek) alsnog ervaren op het paard, wat helend kan werken. 


Doordat paarden kuddedieren zijn, hebben ze ook sociale eigenschappen. Ze kunnen relaties met elkaar aangaan, ook met mensen. Kinderen die moeilijk vriendschappen kunnen sluiten of onderhouden, kunnen leren van onderling gedrag tussen paarden. Ook leent het paard zich er goed voor om te oefenen met het sluiten van vriendschappen. Het paard oordeelt niet op uiterlijk of eerdere ervaringen. Een paard oordeelt op hetgeen wat het kind op dat moment besluit te doen of te laten. Het paard houdt hierdoor een directe spiegel voor aan het kind, waaruit het kind leermomenten kan halen en ook kan toepassen in het omgaan met andere kinderen/volwassenen. Door spelletjes met en rondom het paard te doen met andere kinderen erbij, kunnen kinderen elkaar beter leren begrijpen en leren samenwerken.

Paarden hebben een grote aantrekkingskracht op mensen. Kinderen die 'therapiemoe' zijn, kunnen door de aanwezigheid van een paard opnieuw geprikkeld en gemotiveerd worden om nieuwe ervaringen op te doen. Doordat er met en rondom een paard gewerkt wordt, wordt de begeleiding niet zozeer als 'therapie' ervaren. Kinderen hebben vaak weer zin om te komen, omdat ze dan hun 'vriend' weer zien. Uit onderzoeken is ook gebleken dat er hierdoor een hogere therapie trouwheid is als er een dier in de begeleiding aanwezig is. Een hogere therapie trouwheid heeft vervolgens ook een beter herstel tot gevolg.  Het kind kan het paard als steun ervaren wanneer hij over moeilijke dingen moet praten. Het paard oordeelt immers niet en zal niets doorvertellen.

Met name op het gebied van zelfvertrouwen zien we kinderen groeien wanneer ze met een paard werken. Want zeg eens zelf.. hoe gaaf is het als het lukt om samen te werken met een paard wat veel groter, sneller en sterker is dan jij en er ook voor kan kiezen om iets heel anders te gaan doen? 

Share by: